Gıda İntoleransı: Tehlikenin Farkında mısınız !
Vücutta bazı enzimlerin olmayışı, bağırsak florasındaki bozukluklar, geçici bağırsak sendromu gibi rahatsızlıklar nedeniyle alınan besinlerin yapı taşlarına tam olarak ayrıştırılamaması sonucunda oluşan kolay kilo alma, yorgunluk hissi, şişkinlik, kabızlık, ishal, depresyona eğilim gibi semptomların ortaya çıktığı tabloya “Gıda intoleransı” deniyor. Bu yaygın, sinsi ve tehlikeli sağlık bozan sorun sizin için derlendi.
Gıda intoleransı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2006 Haziran ayında yapmış olduğu açıklamaya göre dünyanın yarı nüfusunda var olduğu düşünülen bir rahatsızlık. Bu dönemde yapılan araştırmaya göre bir milyar insanda tanısı konulmuş. WHO 2015 yılında bu sayının bir buçuk milyara çıkacağını öngörmekte.
Gıda intoleransında belirtiler 3-24 saat arasında çıkıyor. Kişi, 24 saat içinde birçok yiyecek yediği için, sorunun hangi gıdadan olduğunu tespit edemiyor. Gıda intoleransı gıda alerjisinden farklı. Gıda alerjisi çok daha az kişide görülüyor ve kısa sürede öldürücü etkilere neden olabilmekte.
Gıda intoleransı rahatsızlığı önlem alınmadığında bir çok rahatsızlığın ortaya çıkma nedeni olarak kabul görmekte. Bu rahatsızlıklar; metabolizma azalmasına bağlı, şişmanlık, kilo verememe, kabızlık, ishal, gaz, şişkinlik, mide krampları, epigastrik ağrılar, astım, solunum yolu rahatsızlıkları, kronik farenjit, nezle, ağızda yaralar, Crohn hastalığı, IBS (Irrıtabl Bağırsak Sendromu), sürekli burun akıntısı, migren, baş ağrısı, uykusuzluk, sivilceler, kronik egzama, ürtiker, sedef hastalığı ve depresyon.
Sağlıklı besin adı altında tükettiğimiz bazı gıdalar bu nedenle bazen vücudumuzda tam tersi etki yaratmakta. Örneğin maydanoz ödem giderici olarak tüketilen bir besinken maydanoza intoleransınız varsa sindirilememesine bağlı olarak ödemin geliştiğini gözlemliyoruz.
Bir kişide gıda intoleransı varsa Dr. Mehmet Öz’e göre bir yıl içinde 15-20 kilo fazladan alabilir. Saptanan etken gıdadan uzaklaşıldığında ise yılda 10-15 kilo verebilmek olası.
Diyet yapıyor ancak bir türlü kilo veremiyorsanız, yemeklerden sonra uzun süren şişkinlik hissiniz oluyorsa, kronik olarak sürekli kendinizi yorgun hissediyorsanız, normalde neşeli bir insanken belirli günler hiç bir neden olmaksızın kendinizi mutsuz hissediyorsanız, sürekli baş ağrılarınız varsa bir gıda intolerans adayısınız.
Hangi gıdalara intoleransınız olduğu anlamak için günümüzde “York Testi” yapılmakta. York testi İngiltere’de York Test firması tarafından 1994 yılında keşfedilmiş, 2004 yılında geliştirilerek yaygın kullanılmaya başlanmış. York Test firmasının bu konudaki başarısı bizzat Kraliçe tarafından (bir iddiaya göre kendisi için geliştirilmiştir) ödüllendirilmiş.
York Testi firmanın anlaşmalı olduğu hastanelerde yapılmakta. Parmağınızdan alınan iki damla kan İngiltere’de ki merkeze gönderilmekte ve gerekli işlemler yapılıp 2 hafta sonra sonuç bildirilmekte. Test basitçe, intoleransınız olan besinleri, sınırda intoleransınız olan besinleri, diyetinizde olması gereken besinleri gösterir.
Eskiden kullanılan besin intoleransı testlerinde sayfalarca kağıtlar verilerek 40-50 adet besine intoleransınız olduğu söylenirdi. Günümüzde yeni nesil York Testinin kullandığı “Subclass 4 IgG Examination” tekniğiyle pasif intoleranslar elenmekte ve sonuç olarak 3-4 adet aktif ve net olarak intoleransınızın olduğu gıda saptanmaktadır.
Yaptıracağınız bu test sizi mevcut probleminizden kurtarmakla kalmaz beraberinde birçok sağlık kazanımını da sağlar. Örneğin migren nedeniniz olan besini tüketmeyi bıraktığınızda gereksiz ilaç ve yan etkilerinden kurtulacağınız gibi bağırsaklarınızda oluşan şişkinliğin ortadan kalktığını, aynı zamanda tüm denemelerinize rağmen veremediğiniz kilolardan da kurtulduğunuzu gözlemleyebilirsiniz.
York Testi sonrası sorunlu besinleri çıkaran hastalardaki belirgin iyileşme oranları verileri oldukça iddialı. Bu oranlar örneğin mide-barsak problemleri için % 80, psikolojik sorunlar için % 81, Nörolojik sorunlar için % 78 ve Dermatolojik sorunlarda belirgin iyileşme anlamında % 76 olarak verilmiş.
Ülkemizde 4 yılda 126 bin kişiye yapılan profil testinde, en sık saptanan allerjenlerin başında, toplumumuzda ve geleneksel sofralarımızda bolca tüketilen süt ve ürünleri olan tereyağ, peynir, yoğurt, maya (gereksiz antibiyotik kullanımına bağlı olduğu düşünülerek her 10 kişiden 3’ünde), normalden 3 kat fazla maya içeren ekmek, sarımsak, yumurta ve kajuya (ülkemiz barsak florası ile yeni tanıştı) hassasiyet ilk sıralarda yer aldığı bildiriliyor.
Besin intoleransı, metabolizmanızı yavaşlatır, mutluluk veren “serotonin” hormonu seviyesini düşürerek hem az kalorili besin tüketseniz de kilo almanızı hem de depresyona eğilimi yükseltir.
Gıda intolerans Testi dünyada yaygın olarak kullanılmakta. Güncel York testi bunlardan biri ve popüler olanı. İngiltere’deki diyetisyenler hastayı bir programa almadan önce mutlaka gıda intolerans test sonucunu görmek istiyorlar ve uygulama check-up sistemine dahil edilmiş. Test Türkiye de sanatçı (İclal Aydın, Mesut Yar, Derya Baykal, Victoria Beckham), bürokrat, büyük şirket tarafından yaygın olarak kullanılıyor, sağlık sigortaları tarafından karşılanmıyor.
Bununla beraber, güncellense bile “York Testi” bilim camiasında hala tartışılmakta olan bir test ve, bir çok bilim adamı için sonuçlar hala ve/ya şimdilik güvenilir değil. Test ücreti ortalama 750-1000 TL. aralığında.
Sağlık bir bütün, kronik bir hastalığın farklı kişilerde ortaya çıkan klinik belirtileri ise çok daha farklılıklar gösterir. Tek bir koruyucu önlem veya testle kronik bir soruna % 70-80 çözüm bulunamaz düşüncesindeyim. Elbette beslenerek forma girebilir, kilolarınızı verebilir ve bu arada kanserden korunarak her yaşta coşkulu ve keyifle bir yaşam sürdürmeyi başarabilirsiniz.
Doğru beslenme, kalori ve içerik anlamında bir girdi ise, yediklerinizin içeriğine dikkat ederek kalori hesabı yapmalı ve size özel, uygun “egzersiz programlarıyla” günlük enerji harcamanızı bir çıktı olarak mutlaka hesaplayarak sadece size ait olan bu dengeyi (sağlık noktanız) korumalısınız.
Sağlık Kampı günlükleri doğru beslenme gereğince bu testi çok değerli standart bir sağlık taraması olarak değerlendirmekte ve özellikle bilgisayar başında dengesiz ve kontrolsüz beslenerek giderek obezleşen gençlere, spor salonlarında forma girmek isteyen beden algısı ve/ya kilosu yüksek kişilere, sonuç olarak aslında seçici-bilinçli beslenmek “yaşamak” isteyen her kişiye öneriyor.
Yediklerinizin aslında şaşmaz ve doğal olarak aritmetik sonucuna eşitsiniz, sağlıklı veya sağlıksız olarak neyi ne kadar, ne zaman ve nasıl yerseniz nihayetinde “o” yediklerinizin potansiyeline dönüşmüş durumdasınız ve dönüşmektesiniz. Dikkate almaya değer, çünkü Can (geldiği yerden) “boğazdan” çıkıyor.
