Rinoplasti ve İlaç: Ne zaman kullanılmalı?
Son 30 yıldır orta ve şiddetli Akne (sivilce) tedavisinde yaygın olarak kullanılan Isotretinoin etken maddesi içeren ilacın “anormal iz oluşumuna ve yara iyileşme gecikmesine” neden olduğu düşünülerek, deriyi ilgilendiren girişimsel cerrahi veya cildi ilgilendiren travmatik işlemlerin tedavi sonuna ertelenmesi önerilir.
Literatürde bu ilaç tedavisini alırken veya tedavi sonlandırıldıktan ne kadar sonra cerrahi işlem yapılması gerektiğine dair yüksek kalitede ve kanıta dayalı bir çalışma yok veya çok sınırlı.
Sistemik kimyasal alınması ile travma sahasında karşılaşılması beklenen bölgesel tıbbi sorunlar; deride geciken yara iyileşmesi ( nedeniyle yara/dikiş ayrışması veya enfeksiyon?) ve patolojik (belirgin iz bırakan) iyileşme problemleridir.
1980’lerin ortasından itibaren yapılan çalışmalarda plastik cerrahi pratikleri arasında mekanik cilt soyma (dermabrazyon) ve Ablatif (soyucu) lazer tedavilerinin Roaccutane tedavisi sırasında ve tedavi sonlanmasını takiben ilk 1 yıl içinde yapılmaması gerektiği vurgulanırdı. Şimdi parametreler değişti.
Bununla beraber Isotretinoin (Roaccutane) tedavi süresinde gerçekleştirilen diğer birçok üst gözkapağı, yüz germe estetiği, biyopsi ve liposuction sonrası hastalarda herhangi bir yara iyileşme veya gecikmesi sorunuyla karşılaşılmadığını bildiren çalışma dikkat çeker. Orta/şiddetli tip akne tedavisinde terazinin bir kefesinde travmatik seanslı işlemlerin ilaç tedavisinden 6-12 ay sonra yapılması önerilirken, diğer tarafta geciken tedavinin hastada neden olduğu ağır psikososyal sekeller yer alır. Bu durumlarda karar verirken çok kaliteli ve yeterli bir hekim/hasta iletişimine ihtiyaç duyulur.
2005 yılında Allen ve Rhee tarafından yapılan bir olgu çalışmasında, 3 hastaya yapılan Rinoplasti (Burun estetiği ameliyatı) sonrasında 7-24 ay sonra başlanan Isotretinoin tedavisinin hastalarda burun ucu deformitelerine (deri büzüşme ve çekilmelerine bağlı burun ucu kıkırdağında belirginleşme (bossa deformitesi), kıkırdak düzensizlikleri vb.) neden olduğu öne sürülerek Rinoplasti sonrası 2 yıldan önce Isotretionin ilaç tedavisine başlanmaması önerilmekte.
Mysore, 2017 yılında yayınladıkları çalışmada, Isotretinoin tedavisi sırasında;
Lazer epilasyon, Dermaroller, Radyofrekans, yüzeyel/orta derinlikte cilt soyma, mikrodermabrazyon, yüzeyel cilt işlemleri (ben çıkarılması, biyopsi vb.), akne ve cilt yenileme amaçlı yüzeyel lazer tedavilerini “güvenli” bulduğunu, bunula beraber derin doku cerrahi uygulamalarını (Rinoplasti?), derin cilt soyma ve lazer işlemlerinin 6 ay bekledikten sonra yapılmasını önerir.
Benim kişisel önerim standart kabul gören kitap bilgisi ve FDA tavsiyesi ile aynı, tedavi sırasında ameliyat olmayın ve ameliyat için tedavi bitiminden sonra “6 ay bekleyin”.
Acil öncelikli durumlar dışında Rinoplasti ameliyatını 2 asli nedenle tedaviden 6 ay sonraya planlamanızı öneriyorum. İlki ilacın ciltte ve mukozada (burun içinde kuruluğa bağlı kanama gibi) neden olduğu yapısal hasarın düzelmesi ve kimyasalın neden olduğu gizli depresyon riski. Bilindiği gibi Rinoplasti imaj dönüştürücü etkisiyle kuvvetli bir psikolojik dayanıklılık gerektirir.
– Mysore V., Mahadevappa O.H., Barua S., Majid I., Viswanath V., ve ark. J Cutan Aesthet Surg. 2017 Oct-Dec;10(4):186-194. Standard Guidelines of Care: Performing Procedures in Patients on or Recently Administered with Isotretinoin.
