Piezo ve Rinoplasti: Yeni başlayanlar için “10 maddede temel plastik cerrahi bilgisi”
Kafatası, çene ve burun ameliyatlarında elektrik akımından ultrasonik ses dalgaları oluşturarak bir mikroçekiçle kemik dokusunun törpülenmesi ve keserek şekillendirilmesi amacıyla kullanılan ve İtalyan Tomaso Vercellotti tarafından 1980’lerde cerrahiye kazandırılan, şimdilerde ülkemizde Plastik Rekonstrüktif ve Estetik cerrahi eğitimi almamış birçok KBB uzmanı tarafından büyük bir ilgi karşılanan teknik.
30 yıllık bu cihaza bu ani ilgi neden ?
Gerçek ve tam adı Ultrasonik kemik şekillendirme cihazı olan, ancak tercih edilen adıyla Piezo Cerrahisi; ameliyat süresini uzatmakla beraber, kemik şekillendirmeyi daha kolay, hassas ve güvenle yapmaya yarayan bir güçlendirilmiş motorlu sistem olarak on yıllardır çok daha zengin başlıklarla örneğin, Beyin Cerrahisinde, özellikle Serbest Flep Cerrahisi olmak üzere Plastik Cerrahide, sıklıkla Çene Cerrahisinde, Kraniofasyal Cerrahide ve Diş Hekimliğinde halihazırda sıkça kullanılmakta.
İşlem, aslında plastik cerrahi temel eğitimi almadığı için cerrahi nosyonunu yerine oturtamayan, bu nedenle burun kemiğine ait komplikasyonlarla sık karşılaşan diğer cerrahların kemiğe şekil verme, düzeltme gibi plastik cerrahiye ait olan temel bilgi ve eğitim eksikliklerini kapatmak için bir “Cankurtaran Teknik” anlamında bir kurtarıcı olarak kabul gördü.
Ameliyat sonrasındaki süreçte hastalarda daha az morluk ve şişliğe neden olarak daha hızlı iyileşmeyi sağladığı iddia edilen sistem, Piezo Cerrahisi adıyla anılmaya, öne çıkarılarak büyük bir zorlamayla Rinoplastide en son ve yeni bir teknik olarak özellikle sosyal medyada lanse edildi. Öyle ki bu cihazın giderek artan oranda reklamını okuyan masum ve sorgulamayan sosyal medya mağduru bir çok kişi, (yanlış ve eksik bilgilendirmelerle elbette) ben Rinoplasti yerine Piezo yaptıracağım diyerek doktor aramaya başlayarak, yanlış kapılara gider hale geldi. Kısaca, kendisi için sorgulamadan aradığı liyakat ve uzmanlık ya da yeterlilik ve tecrübe değil, Piezo oldu.
Tabi ekonomik çıkar sağlamak için yapılageldiği hemen anlaşılan ve reklama konu olan bu motorlu kemik kesme ve şekillendirme tekniği, ekonomik çıkarlardan dolayı kendisini plastik cerrahmış gibi göstererek estetik ameliyatlar yapmaya çabalayan ve aslında bu işe yeni başlayan meslektaşlar için bazı temel ve vazgeçilmez plastik cerrahi nosyon ve bilgilerinin hatırlatılmasını, hasta sağlığı ve güvenliği açısından bizlere zorunlu kıldı.
Plastik cerrah olmayan, bu nedenle sınır ihlallerine yeni başlayan, ancak estetik işlemlere hevesli, hırslı cerrahlar için Piezo Cihazı hakkında ve Rinoplasti için 10 Temel (Plastik) Cerrahi Nosyonu;
1. Tüm estetik cerrahi uygulamaları evrensel bir prensip olarak, temel ve yeterli bir plastik cerrahi görgü, yeterlilik ile asgari doku bilgisine sahip olmayı gerektirir. Plastik cerrahi işlemlerinde bu bilgi ve cerrahi liyakatın aranması yerine, bir tek cihazın abartılarak yeni bir cihazmış, teknikmiş gibi gösterilerek öne çıkarılması, abartıyla yüceltilmesi, geleceğin cihazı olarak lanse edilmesi ve bu cihaz ile tekniğin sadece seçilmiş kişiler tarafından kullanıldığının iddia edilmesi, yani kısaca cihazı kullanan kişilerin daha iyi rinoplasti yapacağının iddia edilmesi biz plastik cerrahların nezdinde ciddiyetsizlikten önce hasta yönlendirmeye, reklama dönük bir ucuz bir yanıltmaca çabası olarak görülmektedir. Bu ticari çabanın entellektüel ve ciddi akademik çevrelere anlamlı bir karşılığı yoktur. Dikkat ve özenle yani dokulara saygı ile çalışıldığında ve tercih edilen güvenli uygun tekniklerle her ameliyat sonrasında benzer başarılı sonuçlar alınır ve alınıyor.
2. Hastalara kullandığımız cihaz sayesinde ameliyatınızdan sonra yüzünüzde daha az morluk, daha az şişlik olur iddiasında olmak, ameliyatınızdaki şişlik ve morluklardan cihazı sorumlu tutmak olur ki, bu da çok yanlış ve yine eksik bir cerrahi nosyona işaret eder. Cerrahide morluk ve şişlik oluşmasına neden olabilecek onlarca neden bulunur. Bunlardan sadece bir tanesi kemiğe yapılacak olan atravmatik yaklaşımdır. Anemi varlığı, vitamin eksiklikleri, ameliyattan önce kan sulandırıcı ilaç kullanımı, hormon veya kortikosteroit türevi ilaç kullanımı, genetik geçişli yara iyileşme sorunları, pıhtılaşma faktör eksiklikleri, anestezi şekli ve süresi, ameliyatın zorluk derecesi, kaçıncı ameliyat olduğu, yaş, genel sağlık düzeyi, kanı seyrelten takviye ilaç kullanılıp kullanılmadığı vb. Bu da temel bir cerrahi nosyon bilgisidir. Gerçek bir plastik cerrah asla bu değişkenleri, önemini ve sıralamasını atlamaz. Ameliyat sonrası morluk, şişme ve geç iyileşme işte bu sorgulamamanın doğal bir sonucudur.
3. Estetik burun ameliyatlarında başarılı sonuçlar, bir cihazın bir dokuda kullanılıp kullanılmaması ile ilgili değil, tüm uygun cerrahi enstrümanların dikkatle ve gerektiği yerde kadar kullanılmasıyla elde edilir. Bu madde, sadece plastik cerrahinin değil temel cerrahi bilgisidir.
4. BAŞARILI BİR RİNOPLASTİ AMELİYATI, TEK BİR CİHAZIN TEK BİR DOKUDA KULLANILIP KULLANILMAMASIYLA DEĞİL; KEMİK YAPILARDA OLDUĞU KADAR CERRAHİ ŞEKİLLENDİRMEYE YARDIMCI OLAN TÜM KESİ YERİ, DERİNLİĞİ, KIKIRDAK, KONKA, KAS, KAN DAMARLARI, SİNİRLER, LİGAMENT, YAĞ DOKUSU, ASICI BAĞ GİBİ TÜM ESTETİK ÜNİTELERDE EN UYGUN TEKNİK VE TERCİHLERİN ÖRNEĞİN DİKİŞ MALZEMELERİNİN, YAMALARIN (GREFT/FLEP), PARÇA VE MALZEMELERİN KULLANILMASIYLA BİR BÜTÜN OLARAK ELDE EDİLİR.
5. Başarılı bir rinoplasti ameliyatı sonucu, cerrahi mühendislik kadar doku mimarisine saygı ile ve cerrahın temel çerçevesi plastik cerrahi eğitiminde öğrenilen, hastasına yansıttığı “cerrahi tasarım yapma becerisi” ve planlamasında yani “kişiye özel formülasyon” yapma ve uygulama yeterliliği ile elde edilir. Bu yeterliliğin sadece kemik cerrahisinde kullanılan bir cihaz ve teknikle ilgisini beklenen estetik sonuca etkisi ile kıyaslarsak, bu cihaz tercihinin ve öneminin teferruat öneminde olduğunu görebiliriz.
6. Bazı durumlarda başarılı bir Estetik Burun Ameliyatı, cerrahi sırasında öngörülemeyen bir durum ve kontrol dışı gelişen oluşan herhangi bir acil tıbbi durumla (hasta veya anesteziye bağlı oluşabilecek durumlar) baş edebilme becerisi, süreci yönetebilme yetkinliği ile elde edilir. Bu yetkinliğin ve liderlik insiyatifi ile cerrahi süreç yönetebilme becerisinin (orkestrasyon), sonuca olan etkisinin tek bir cihaz (enstrüman) ile sınırlı tutulması beklenemez.
7. Burun estetik cerrahisinde kullanılan her cihazın bir kullanım ve öğrenme eğrisi bulunur. Cihazı etkin olarak kullanabilme becerisi ancak zamanla ve bir çok hasta üzerinde elde edilen sonuca göre değerlendirilebilir. Bu nedenle bir cihazın kullanılıyor olması, beklenen ve iddia edilen sonucun karşılaşılmasını garanti edemez.
8. Cerrahide kullanılan her cihazın var olan bir yan etkisi ve dikkatsiz aceleci ellerde neden olabileceği komplikasyonları da o cihazla beraber satın alınmıştır. Elinde çekicin olması, aletin yanlışlıkla parmağa vurulmasına engel değildir. Bu yanlışlığa engel olan şart, cerrahın dikkat ve tecrübesinde yatar, çekicin gücünde değil. Tıpkı iyi sonuçlarda olduğu gibi kötü sonuçlardan da “cihaz değil” sadece “cerrah sorumludur“. Bu nedenle tazminat davaları cihazlara veya firmalara değil, hekimlere veya hastanelere açılır. Bir cihaz hakkında olası yan etkileri hakkında bilgi veren dürüst bir bilgilendirmenin hastadan gizlenmesi bir etik duyarlılık ihmalidir, yakında hepimizin tabi olacağı Avrupa standartlarına göre ise aleni suçtur. Bu etik sorundan cihaz değil cerrah sorumludur, bu nedenle “ben sadece kendi tasarladığım aletleri kullanıyorum”, “bendeki cihaz şehirde kimsede yok”, “benim hastalarımda bu nedenle daha hızlı iyileşme olur, morluk zorluk olmaz” yaklaşımı hekime ve bir cerraha ait olmayan yakışmayan bir dildir. Ha şurası da yadsınamaz, ülkemizde her malın bir satıcısı, her satıcının da bir alıcısı elbette vardır ve olacaktır.
9. Bir cihazı, ticari ismiyle tanıtmak en hafif tabirle özensiz bir hekimlik örneğidir. Kullanılması uygun olan ad, cihaz veya ürünün jenerik veya bilimsel adıdır. Bu bir Pizza markası için de Piezo için de geçerlidir.
10. Son söz olarak bir cerrahi öncesinde bir cihazın elinizin altında olması sizi ne üstün bir cerrah, ne vizyoner, ne en iyi cerrah, ve ne de iyi bir hekim yapar. Türkiye’de Estetik cerrahi yapma liyakati olan tek uzmanlık alanı Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahisidir. Bu gerekçelerle, ekonomik getiri arayışında olan sair cerrahların rinoplasti ve yüze ait diğer estetik cerrahi işlemleri yapabilme iddiasında bulunma istekleri mutlaka kanun ve yasalarla kişisel hırslardan ayrıştırılmalıdır. Bu başarılamadığı zaman yukarıda sıralanan 10 temel bilginin eksikliğine bağlı olarak hastalarca kaçınılmaz olarak bir bedelin ödenmesi kaçınılmaz olacaktır.
Kanuni ve idari boşluklardan yararlanarak Uzman olmadıkları bir konuda fütursuzca etik ve ünvan gaspı yaparak hastalara zarar verme pahasına ekonomik çıkar gözetilerek estetik ameliyatlar yapmaya çalışan, kendini estetik cerrah olarak tanıtan ve bu belki de büyük heyecan duydukları bu ihlallere yeni başlayan meslektaşlarıma bir altın öneri daha, cerrahide “herkes kendi bahçesinden sorumludur” ve değişmez bir kural olarak bu kuralı kim çiğnerse cerrahide herkes sadece “kendi ektiğini biçer”.
Mesleğini aldığı eğitimin kendisine sağladığı yasal ve etik alanda sürdüren, komşusunun bahçesindeki meyve ağacına dadanmamış yani sınır ihlallerine yeltenmemiş, etik ve mesleki etik ilkelerini taviz vermeden yaşatarak tüm zor şartlara rağmen mesleğini fedakarca icra eden tüm saygın hoca ve meslektaşlarımı ise bu gruptan ayrıştırarak saygımı sunuyor; emeğe, bilime, hukuka, vicdana, insana ve uzmanlık bilgisine duydukları hassasiyetleri ve bu onurlu tercihleri için kendilerini tüm kalbimle selamlıyorum. Onların takipçi ve öğrencisi olmaya devam edeceğim.
Not: Okumuş olduğunuz bu metin gelen eleştiri ve öneriler doğrultusunda gözden geçirilmiş ve bazı bölümleri yeniden düzenlenmiştir.
