Çay Adabı, Çay Adamı
Çay Adabı, Çay Adamı
34 Madde ile Çay: Zen, Davet, Çelebi modu ve Öğrenme Eğrisi üzerine bir Deneme
“Sonra belki çay içeriz. şansımız varsa yağmur da yağar.
damlalara huzur yüklemece oynarız.
benim damlam seninkini alnından öper.
güzel şeyler olur belki.
sen gel bence..”
Lale Müldür
Çayın Hakkını Vermek Adına,
- Çay açık ve net bir davettir
- Sallaması, iplisi, poşetlisi olmaz
- Çay pişirilmez, demlenir. Bu demleme işi çoğu kişinin elinde bir simya sanatına dönüşür, çay ustalığının bir “öğrenme eğrisi” vardır
- Çayın içilmesini bilen en batı ülkesi Türkiye’dir. Avrupa ve Amerika kıtasındaki insanlar hala çay nasıl içilir “öğrenme eğrisinin” başında bulunurlar.
- Çay içmenin zirvesinde Uzakdoğu Zen ustaları bulunur. Çayın nasıl içildiği orada tekamül ve farklı zihin durumlarına karşılık gelir
- Çay ince belli cam bardakta kalın belli fincanda içilir, kupada, su bardağında, tenekede, plastik bardakta çay içilmez, bu ince bel sembolizmine Freudyan bir karşılık aranmaz,
- Çayın en lezzetli hali ağır ateşte (külde) olur, deme gelir
- Kötü çay olmaz, isteksiz yapılmış, demlenmemiş veya bayat çay vardır
- Porselen, cam demlik, tozlu veya kuru çay, sert veya yumuşak su gibi değişkenler usta bir simyacının elinde hemen her zaman lezzetli bir çaya dönüşür, çaya etki eden en önemli faktör niyettir
- Çay en iyi sofra ve kahvaltı eşlikçisi içecektir
- Çay sıcak içilir, ılık çay her zaman köpürür
- Pişmiş çaya su, süt, bal eklenmez
- Mümkünse şekersiz, değilse kıtlama (orjinali akide şekeri veya kuru meyve yemişleriyle) o da yoksa en az rafine olmuş şekerle tatlandırılır
- Çay bardağı tam doldurulmaz, dudak payı esastır
- Çay, arkadaşlıkların, dostlukların, beraberliklerin gönüllü sponsor ve tedarikçsidir
- Çay kalender bir içecektir, çelebi modunda yavaş ve efendice içilir, yudumlanır höpürdetilmez
- Çay acele, araba sürerken, yürürken içilmez
- Çayın bir sunumu vardır
- Çay yolculuklarda termosta taşınmaz, O içilen çay değildir, ayıptır
- Çay adabı vardır; içerken rengine, dumanına, ısısına, koku ve tadına odaklanmayı gerektirir
- Çayın buzlu, soğuk limonlu veya meyvelisi olmaz, bu içilenlere meşrubat denir
- Çay muhafaza edilirken nemli, tozlu, ortamda ve/ya açıkta bekletilmez
- Çay tabağıyla ve gerekirse kaşığı ile servis edilir, çay bardağı asla tepesinden tutularak taşınmaz
- Çayın duyulduğunda insana neşe veren nazik bir kaşıkla karıştırma şıngırtısı bulunur, bu hissin uzaktan duyulduğunda özellikle sabah uyanırken insanda içten oluşturduğu duygulanımın henüz kelime karşılığı yoktur
- Çayın saati bulunmaz, çaya zaman ayrılır
- Çayın az içildi çok içildi hesabı yoktur, istemiyorum almayacağım sesi gelinceye kadar servis edilir, bir mazereti olabilir
- Çay denince siyah çay kastedilir, beyaz veya yeşil olanlar değil
- Çay sek ve malt içilir, değişik kokularla harmanlanmaz
- Çay kokusu ve tadı ile öngörülebilir olmalıdır, bu panel içine eklenen bergamotlu, tarçınlı, karanfilli, tütsülü çaylar çayın burun damak ve bitiş notalarını bozar, tavsiye edilmez
- Çay çoğunlukla kalabalıkla ve beraber içilir, kahve gibi bireysel değildir
- İyi demini almış taze bir çay huzur verir, uzlaştırır, samimi, canlandırıcıdır,ortamı yumuşatır, yalnızlığa iyi eşlikçidir,
- Çay, midevidir ağır tatlı, yemek ve içecekler arasında iyi gider, kalbi yormaz, arındırır
- Çay şifa vericidir, sıcakta harareti keser, soğukta ısıtır
- Çay mola vermektir, sabah 10 da, akşam öncesi 5 te iyi gider
- Cezmi Ersöz diliyle “çay henüz her şey bitmedi demektir..!”