Beden Algı Bozukluğu

Estetik Cerrahi uygulamalarında Beden (Vücut) Dismorfik Bozukluğu: Beden Algı Bozukluğu

Tanım

Kişinin bedenine ait bir organda aslında olmayan bir “sözde kusura” orantısız, tekrarlayıcı ve şiddetli tepki içeriğiyle, kontrolsüz, takıntılı tavır alarak devamlı bu kusurla ilgilenilmesi ve devamında diğer insanlarla organın kıyaslanarak, sürekli “ayna kontrolü” yapılması ile karakterize klinik bir rahatsızlığın adıdır.

Gözlem

Bu kişiler, bedene ait olan sıklıkla burun, yüz, meme, gözler ve saçlarıyla ilgili bu kurgusal veya aşırı anlam yükledikleri kusurdan kurtulmak adına (bazen eşlik eden utanç duygusu ile) çözüm yolları arayışıyla zamanlarını sürekli bilgisayar başında araştırmalar yaparak ve sözde kusurun gerçek olduğunun “onaylanması” için doktor doktor dolaşarak geçirebilirler. Genç ve bekar grupta özellikle ergenlerde daha sık gözlenen bu klinik antite, belli zamanlarda bedende yer değişikliği gösterebilir, örneğin burundaki bir kusur yerini aylar sonra deri görünümündeki bir kusura, belki kırışıklıklara sonra memelerin boyutuna veya saç ile ilgili bir soruna kolayca yönlendirilebilir.

Kurgusal kusuru telafi etmek ve görünür olmasını engellemek için kolayca ve marifetle “takıntılı alışkanlıklar” geliştirebilirler. Aşırı kapatıcı, dolgu ve makyaj ürünleri kullanabilir, kusuru ortaya çıkaracağını düşündükleri fotoğraf çektirmek, el sıkışmak, havuza girmek, yemeğe çıkmak, gülmek vb. gibi aktivitelerden sürekli kaçınabilirler. Eve kapanmak, gündüzleri dışarı çıkmamak, kusurun görülmemesi için sadece akşam ve karanlıkta dışarı çıkmak, öz saygı ve güven eksikliği ile devamında alkol bağımlılığı veya tedavisiz (psikolojik desteksiz) bırakılan ileri klinik durumlarda sosyal izolasyon, okulu/işi bırakma, eve bağımlı olma veya intihar girişimleri sık gözlenebilir.

“.. bir vücut dismorfik hastasının zamanı, dikkati ve parası bütünüyle bu sahte veya abartılı kusuruyla çerçevelenir ve bu “kusur” çözümüne yönelik olmayan diğer tüm yaşamsal talepler onun için daima ikinci en iyi olarak kabul edilir..”

Çoğunluğu hırslı ve abartılı bir değer yargısına sahip olan bu hastalar, kuralcı, keskin, eleştirel, sabit bir görsel ve güzellik anlayışına sahip olmalarıyla dikkat çekerler. Yeme içme bozuklukları (Anoreksiya ve Bulimia) hastalığa eşlik eden sık diğer klinik antiteler olarak dikkat çeker. Kusurlarının kendilerince abartıldığına dair (ister yakınlarından ister profesyonel olarak başvurdukları hekimlerden gelsin) görüş ve yorumlar karşısında öfkeli, saldırgan ve kırıcı olabilir, umutsuzluk içinde risk içeren her tedavi seçeneğine gözü kapalı girerek kendilerine bunun sonucunda da “gerçek bir kusur” oluşturabilirler.

Dikkat

Sonuç olarak kişinin kendi bedenini ve özellikle bir organını “yanlış, eksik ve çirkin algılaması” olarak nitelendirilecek olan bu klinik görünüme sahip kişilerin, ameliyatsız veya ameliyatlı estetik işlemler talebi gereği tedavi programlarına plastik cerrahlarca sorgulanmadan alınmaları, kesinlikle yanlıştır.

2015’te BBC tarafından yapılan bir araştırmada, tüm plastik cerrahi hastalarının yüzde 15’inin Beden Algı Bozukluğuna sahip olduğu bilgisine ulaşılmış ancak ameliyat olmuş vücut dismorfiklerinin yalnızca yüzde 10’unda alınan sonuçlar başarılı ve tatmin edici bulunmuştur.

Öneri

Amerika Kaygı ve Depresyon Derneği, vücut dismorfizmini “hayal edilmiş veya hafif bir kusurla ısrarlı ve müdahaleci meşgul” bir bozukluk olarak sınıflandırır. Bu tıbbi sorunun bütünsel yaklaşım gereği, ruhsal ve/ya duygusal derinliğine karşılık gelen bir destekleyici, yol gösterici ve en önemlisi “tedavi edici” özellikte bir psikolojik değerlendirmeden geçirilmesinin önerilerek öncelenmesi, çözüm için atılması gereken ilk ve en önemli adımdır.

Ünlü Dismorfikler

Robert Pattinson, Marilyn Monroe, Shakira, Michael Jackson, Hayden Panettiere, Andy Warhol, Reid Ewing, Miley Cyrus, Uma Thurman, Metamorphosis’in yazarı Franz Kafka (1883-1924)