11. Emir: Filmi iyi yapacaksın: Exodus (Gods and Kings)

Yul Brynner ve Charlton Heston bu filmi “On Emir” 60 (yazıyla atmış) yıl kadar önce zaten çevirmiş ve sözlüklere ihtişam ve görkem kelimelerini kazandırmışlardı. Filmi yeniden çevirmenin nedenini anlayamadım, zira orjinaline (1956) göre ne bir sinematografik katkı, ne yeni bir kamera açısı ve ne de oyuncu yorumu getir(e)meyen bu filmde “yönetmenlik” ise kendi adıma söylüyorum hem öngörülebilir hem heyecansız ve hem de vasat düzeyde. Aceleye getirilerek çekilen filmler sıralamasında bu film bence birinciliği zorlar. Efektler bir animasyon filmindeki kadar başarılı.

Ridley Scott, kendini tekrar eden yorgun senaryosu, gürültüye kaçan tiz patlayıcı müzikleriyle bu düzeyi sıradan filmi kardeşine (Tony Scott) adamış, çok şaşırtıcı buldum. Tüm filmde buna neden olabilecek nereyi okuyamadım, nereyi atladım hala düşünüyorum.

Bu filmle görüldü ki, Holywood sinemasının tarih öncesi kahraman, yarı tanrı, mitolojik ve dini figürlere olan ilgisi ve ele alış şekliyle de bu kahraman ve kişileri yönetmenin kısıtlı bilgisiyle itibarsızlaştırma çabası hız kesmeden devam ediyor. Message (Mesaj, Hz. Peygamberin hayatı), Hz. İsanın çilesi, Gandhi, Noah (Nuh peygamber) ve şimdide 60 yıl sonra kötü bir tekrar olan Hz. Musa (Exodus: Tanrılar ve Krallar).

Filmin başlangıç bölümlerinde ansızın duyduğunuz Türkçe melodi kulaklarınıza enteresan gelebilir, beni filmden koparan belki de bu uygunsuz ve yersiz eşleşme oldu.

Kahramanımız Hz. Musa’yı oynayan Christian Bale, bir peygambere göre çok derinliksiz, sert ve çok şöyle bi Batman-mode kalıyor. Tanrı ile muhatap olmanın neden olması beklenen asgari o ruhsal tekamül, olgunlaşma ve dönüşüm yani bir “şok etkisi” 20 saniyelik yatak sahnesi hariç tamamen atlanmış.

İnsansılaştırılan Tanrı rolündeki ufaklık pek bir hırs ve öfke dolu geldi bana, annesi yönetmenimizi hangi masallarla büyüttü acaba?

Masalsı filmlerde, mitolojik filmlerde mesajı ve kurguyu müziklerle tamamlarsınız, duygusal patlama, boşalma ve gerilmeyi tamamlar seçtiğiniz melodiler. Maurice Jarre’a saygılarımla. Hans Zimmer nasıl ıskalandı sormaya değer.

Firavun rolündeki arkadaşı kutluyorum (Joel Edgerton, a.k.a Ramses), filmin başından sonuna kadar müthiş bir oyunculuk ve tutarlık sergiledi. Rol yapmadı firavunu yaşadı ve bunu ustalıkla gösterdi. İzlemeye değer. Tek başına 10 emir almayı hak eden biri ancak bu kadar kusursuz canlandırılabilirdi.

Holywood klişelerinden biri olan savaşa motive eden lider konuşmaları bu filmde de tekrarlanıyor. Musa burada, bir peygamber edasından ziyade ortalığa ağzından tükürükler saçan bir general kıvamında sesleniyor halkına. Halkına tek tek savaşmayı öğreten bir general. Hatta bir karede, Ramses’e “…ben konuşurken bana arkanı asla bir daha dönme…” şeklinde etrafa kibir ve öfke saçan öyle bir ayarı var ki Musa nın (R. Scott’un peygamberi) bu rol, bakış ve ayarı değil bir komutan Kadir İnanır bile çekmemiştir, çekemez.

Senaryoda yahudi olmayan tüm Mısırlı bebekleri yatağında bir gecede öldüren Tanrının bu seçimi, yönetmen tarafından Tanrının açık bir mucizesi olarak gösteriliyor.

Filmde sembolizme hiç rastlanmıyor. Bu da filmi konusu ve tarih düşünüldüğünde oldukça cılız ve sığ bırakan bir eksiklik.

Sir Ben Kigsley soğukkanlı, dirençli, kararlı karakteri ve tüm çekilen acılara şerbetli mütebessim yüzüyle yine karizmatik yine çok başarılı. Sigourney Weaver bonus.

“Exodus”, Ridley Scott tarafından aceleye getirilmiş, çok kendileştirilmiş bir film ve senaryo kurgusuna sahip. Müzikler kesinlikle çok yetersiz ve dağınık (Alberto Iglesias Fernández-Berridi). Senaryo zaten bildik ve eski. Christian Bale bakışlarıyla Makinist’e konuşmalarıyla hala Batman de takılı. Yine de, Ramses rolünde Joel Edgerton için ve 60 yıl önce çekilmiş Cecil B. de Mille nin “The Ten Commandments” (IMDB:7.9/10) On Emir adlı şaheserini yeniden takdir etmek için gidilebilir.

Film için yönetmene yöneltilen, Mısırlı ve Afrikalı gerçek siyahi halk yerine finansal gerekçelerle tüm bu figüran rolleri sadece beyazlara vermesiyle alevlenen ırkçı suçlamalar da film mutfağından gelen haberler arasında. Bu film için benim puanım 5.5/10.